hasarla ilişkili moleküler model ne demek?

Hasarla ilişkili moleküler model (damage-associated molecular patterns, DAMP), hücresel stres, hasar veya doku yaralanması gibi durumlarda salınan moleküllerdir. Normalde vücutta hücrelerin ölümü veya hasarlanması durumunda salınan DAMP'ler, bağışıklık sistemi tarafından algılanır ve inflamatuar yanıtın başlatılmasında rol oynar.

DAMP'ler, hücre içinde bulunan normalde hücrenin içinde kalmış olan moleküller veya hücre dışından gelen zararlı moleküller olabilir. Hücre stresi veya hasarlanması sonucunda sitoplazmada bulunan moleküller serbest bırakılır ve hücre dışında aktive olan inflammasom kompleksi ile etkileşime girer. Bu etkileşim sonucunda inflammasom kompleksi aktive olur ve proinflamatuar sitokinlerin (interlökin-1β, interlökin-18 gibi) salınmasına neden olur. Bu sitokinler, inflamasyon ve bağışıklık yanıtının başlatılmasında önemli rol oynar.

DAMP'lerin örnekleri arasında hücre ölümü sonucu serbest kalan ATP, nükleer DNA ve RNA parçaları, sirtuine proteinleri, mitokondrial DNA, yüksek hareketli grubu kutuplaşmış protein-1, kalretikulin gibi moleküller yer alır.

Hasarla ilişkili moleküler modeller, inflamasyon, otoimmün hastalıklar, kanser, doku hasarı ve rejenerasyon gibi birçok farklı patolojik durumda önemli bir rol oynar. Bu nedenle DAMP'lerin moleküler mekanizmaları ve biyolojik etkileri üzerindeki çalışmalar, yeni tedavi stratejilerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir.